slam öncesi Arap toplumuna, olumsuz bazı dini ve ahlaki özellikleri sebebiyle Cahiliye ismi verilmiştir. Bununla birlikte Hz. Muhammed’in, Cahiliye dönemi Araplarının kültürel yapısını ve değerlerini tamamen reddetmediği, İslam’ın temel hükümlerine aykırı olmayan bazı hususları kabul ettiği görülmektedir. Bu çerçevede İslam öncesi dönemde güzel kabul edilen bazı ahlaki davranışlar İslam’da da yaşatılmıştır.

Aşağıdakilerden hangisi bunlardan biri değildir?

Mahzumoğulları kabilesine mensup ve Darünnedve’nin en etkili üyelerinden olan Ebu Cehil, Hz. Muhammed’in davetine başından beri karşı çıkmış ve Müslümanlar aleyhine hazırlanan bütün komplolarda yer almıştır.

Aşağıdakilerden hangisinde onun etkisinden söz edilemez?

Bizans imparatorunun Müslümanlara karşı savaş hazırlığında olduğu haberini alan Hz. Muhammed, otuz bin kişilik bir ordu hazırladı. Genellikle sefer için gideceği yeri gizli tuttuğu halde bu kez hedefin Bizans ordusu olduğunu açıkça bildirdi. Yol uzun, düşman kalabalık ve güçlü, hava ise fazlasıyla sıcaktı. Hurmalar olgunlaşmış, hasat zamanı gelmişti. Bu nedenle bazı sahabeler mazeret bildirerek sefere katılmak istemediler. Onların bu tutumu Kur’an-ı Kerim’de sert bir şekilde eleştirildi: “Ey iman edenler! Size ne oldu ki, 'Allah yolunda savaşa çıkın.' denildiği zaman yere yığılıp kalıyorsunuz? Dünya hayatını ahirete tercih mi ediyorsunuz?...” (Tevbe, 9:38)

Bu parçada anlatılan söz konusu gazve aşağıdakilerden hangisidir ? 

Muhaddisler, hadislerin sahih ve muttasıl bir senedle gelip gelmediğini titizlikle araştırmışlardır. Bu amaçla ravilerin doğum ve ölüm tarihlerini, hangi hocalardan hadis aldıklarını ve kimlerin kendilerinden hadis naklettiğini incelemişlerdir. Bu bilgiler sayesinde senedlerdeki inkıtaları tespit etmişler ve inkıtaın özelliğine göre de hadislere farklı isimler vermişlerdir.

Aşağıdakilerden hangisi bu türden hadisleri tanımlamak için kullanılan kavramlar arasında yer almaz?

Hz. Ali ve Hz. Muaviye arasında yapılan savaştan sonra Müslümanlar arasında ilk büyük siyasi ayrılıklar yaşanmış, bu ayrılıklar zamanla itikadi mezheplerin temelini oluşturmuştur. Hicri I. asrın son çeyreğinden itibaren mezhepler, kendi yaklaşımlarının doğruluğunu veya muhaliflerinin yanlışlığını ortaya koymak için ayet ve hadislerden delil aramaya başlamışlar, yeterince güçlü delil bulamadıklarında ise hadis uydurma yoluna gitmişlerdir.

Bu durumun, aşağıdakilerden hangisinin temelini oluşturduğu söylenebilir?

Kur’an-ı Kerim’de geçen bir kelime her zaman aynı anlama gelmeyebilir. Örneğin “Ey kâfirler! Ben sizin taptıklarınıza tapmam.” (Kafirun, 109:1-2) ayetinde geçen kâfir kelimesi ile Firavun’un Hz. Musa’ya hitabını bildiren “Sonunda yapacağını yaptın. Sen kâfir birisin.” (Şuara, 26:19) ayetinde geçen kâfir kelimesi aynı anlama gelmemektedir. Bu kelime, birincisinde inançsızlık anlamında, ikincisinde ise nankörlük anlamında kullanılmaktadır.

Bu durum, Kur’an tefsirinde aşağıdakilerden hangisine müracaat etmenin gereğini ortaya koymaktadır?

 

Kur’an-ı Kerim, Yüce Allah’ın kelam sıfatının bir tezahürüdür. Nasıl ki Allah’ın sıfatlarının sonu yoksa kelam sıfatının da sonu yoktur. Dolayısıyla Kur’an sonsuz manalar içermekte, zahiri manalar yanında batıni manaları da bünyesinde barındırmaktadır. Bu batıni manalara ancak mükaşefe ehli kimseler vakıf olabilmektedir.

Bu görüşlere sahip bir kimsenin, aşağıdaki tefsir ekollerinden hangisine mensup olduğu söylenebilir  ?

Kur’an; Allah’ı, eli, yüzü ve gözü olan, arşa istiva eden ve insanlara şah damarından daha yakın olan bir varlık olarak nitelendirmektedir. Kelam düşüncesinde haberî sıfatlar içerisinde değerlendirilen bu tür ifadelerin nasıl anlaşılması gerektiği konusunda önemli görüş ayrılıkları ortaya çıkmıştır. Maturidî âlimler, söz konusu ifadeleri dilin mecazî yapısı içerisinde değerlendirmişlerdir. Onlara göre “yed” kelimesine sözlük anlamı verildiğinde, insan zihninde Allah’ın mahiyetiyle çelişen bir el tasavvuru oluşur; dilin mecaz özelliği dikkate alındığında ise söz konusu kelime “kudret” anlamı kazanır ve çelişkiden uzak olur.

Buna göre Maturidî âlimlerin haberî sıfatlarla ilgili yaklaşımı aşağıdaki kavramlardan hangisiyle ifade edilmiştir ?

İnsan için en kötü şey, Allah’ın, onu lütfundan mahrum bırakması ve azgın dalgalar ortasında kaptansız bir tekne gibi kendi haline terk etmesidir. Böylesi bir durum, doğrudan Allah’ın yaratmasıyla değil, insanın özgür iradesiyle gerçekleştirdiği davranışların bir neticesi olarak gelişir. Nitekim Kur’an-ı Kerim’de Allah ile ilişkisini kesen insanın dünyada mutlu bir hayat yaşayamayacağı gibi ahirette de kör ve ilahi lütuflardan mahrum olarak haşredileceği bildirilmekte, “Allah’ı unutan ve bu yüzden Allah’ın da onlara kendilerini unutturduğu kimseler gibi olmayın. Onlar yoldan çıkan kimselerdir.” denilmektedir. (Haşr, 59:19)

Bu parçada anlatılanlar kelam ilminde aşağıdakilerden hangisiyle ifade edilmektedir?

Eşariler kullara ait fiillerin Allah tarafından yaratıldığı hususunda görüş birliği içerisindedirler. Bununla birlikte insan kudretinin fiilleri üzerindeki etkisi konusunda kendi aralarında ihtilafa düşmüşlerdir. Eşari’ye göre kulun kudret ve fiilini Allah yaratır ve fiilin meydana gelişinde kulun kudretinin hiçbir etkisi yoktur. Bakıllani kulun kudretinin fiil üzerinde etkili olduğunu ileri sürerken Cüveyni fiillerin yaratma anlamında olmamak üzere hakiki olarak kula nispet edilmesi gerektiğini savunmuştur. Müteahhirun dönemi kelamcılarından Teftazani ve Cürcani ise bir eseri iki müessirin meydana getirmesinin imkânsız olduğu gerçeğinden hareketle insanı fiillerinde hür görünen, fakat aslında mecbur bir varlık olarak değerlendirmişlerdir.

Bu parçadan hareketle aşağıdakilerden hangisi söylenemez?